Bảo tàng Y học cổ truyền nằm trên con đường nhỏ ở quận 10 là nơi ôm ấp những giá trị quý báu mà thế hệ thầy thuốc xưa đã mang lại cho ngành y hiện đại. Đây cũng là điểm tham quan giúp bạn tìm hiểu thêm về ngành y cổ truyền qua niên biểu lịch sử cùng hàng ngàn hiện vật được sưu tầm từ xưa đến nay.
1 Bảo tàng tôn vinh nền Y học cổ truyền Việt Nam
Địa chỉ: 41 Hoàng Dư Khương, phường 12, quận 10, Thành phố Hồ Chí Minh.
Giờ mở cửa: 8h30 – 17h00
Giá vé tham quan (cập nhật vào tháng 12/2023):
– Người lớn: 180.000 VND/ vé
– Học sinh/ sinh viên/ người cao tuổi: 90.000 VND/ vé
Nghề y từ xưa đến nay luôn là một nghề cao quý và quan trọng trong xã hội. Nhưng không phải ai cũng có cơ hội tìm hiểu sâu về lịch sử phát triển của ngành nghề này. Đó là lý do bảo tàng Fito nằm trên đường Hoàng Dư Khương ra đời với mong muốn bảo tồn, gìn giữ và tôn vinh nền y học cổ truyền Việt Nam.
Tại bảo tàng, bạn có thể khám phá hàng ngàn hiện vật liên quan đến nền y học cổ truyền từ xưa đến nay, với các dụng cụ bào chế thuốc truyền thống như dao cầu, thuyền tán, chày cối, siêu sắc thuốc, lu ngâm rượu… Ngoài ra, điểm du lịch Sài Gòn này còn lưu trữ nhiều sách và tài liệu y học cổ truyền có giá trị tham khảo cao.
Bảo tàng Y học cổ truyền nằm trên đường Hoàng Dư Khương, quận 10
2 Đến tham quan bảo tàng Fito bằng phương tiện gì? Hướng dẫn di chuyển
Bảo tàng Y học cổ truyền Fito nằm cách trung tâm khoảng 4km, mất chưa đến 15 phút di chuyển. Nếu từ xa đến Sài Gòn du lịch, Blogdulich.edu.vn gợi ý bạn nên đến đây bằng xe máy để dễ tìm đường, gửi xe và có thể tham quan thêm nhiều địa điểm khác trong khu vực nội thành.
Về lộ trình, từ trung tâm, bạn lái xe theo hướng đường Lý Tự Trọng – rẽ vào Cách Mạng Tháng 8 – đường 3 tháng 2 – Cao Thắng, sau đó rẽ phải vào Hoàng Dư Khương. Bảo tàng sẽ nằm ở phía bên trái hướng di chuyển của bạn.
3 Lịch sử ra đời của bảo tàng Y học cổ truyền Fito
Bảo tàng ra đời từ ý tưởng và niềm đam mê trong việc sưu tầm của ông Lê Khắc Tâm – Chủ tịch Công ty Dược phẩm Fito Pharma, với mong muốn bảo tồn những tài sản quý giá, tôn vinh nền y học cổ truyền. Ông Tâm nhận thấy rằng, đây không chỉ là nghề chữa bệnh mà còn chứa đựng giá trị văn hóa lâu đời của người Việt Nam.
Fito chính thức khởi công vào năm 2004 và mở cửa năm 2007 với tổng diện tích gần 600m2 gồm 1 tầng trệt và 6 lầu. Nơi đây có 18 phòng trưng bày khác nhau dành cho khách tham quan được thiết kế theo phong cách kiến trúc truyền thống Việt Nam, sử dụng gỗ làm vật liệu chính. Hành trình khám phá bảo tàng như ngược dòng thời gian, tìm hiểu về ngành y từ xưa đến nay với các hoạt động như chẩn bệnh, trị bệnh, bốc và sắc thuốc, v.v.
Bảo tàng sở hữu diện tích gần 600m2 gồm 1 tầng trệt và 6 lầu
Lối kiến trúc nơi đây mang đậm phong cách truyền thống Việt Nam
4 Nét đặc sắc chỉ có tại bảo tàng Y học cổ truyền
Ngay khi bước chân vào bảo tàng Y học cổ truyền, dáng vẻ thanh bình của ngôi nhà gỗ rường rộng lớn với hai bụi tre trồng trước cửa đã tạo nên cảm giác thân quen, gần gũi. Lối kiến trúc hoài cổ nơi đây được bao phủ bởi hương thảo mộc lan thoang thoảng, do đó mang đến bầu không khí nồng ấm và rất dễ chịu.
4.1 Niên biểu lịch sử Y học
Tại đây có bảng niên biểu đóng khung ghi lại sự phát triển của nền y học cổ truyền qua từng giai đoạn, giúp khách tham quan tìm hiểu về y học dân tộc Việt, giai đoạn phân loại thuốc Bắc – thuốc Nam, những thầy thuốc có tác động đến ngành y học cổ, v.v.
Ngoài ra, bảo tàng còn có một kho tàng sách Hán ngữ – Nôm đồ sộ dành cho những ai muốn nghiên cứu sâu về nền y học cổ truyền. Trong đó có nhiều cuốn sách quý như Y Tông tâm tĩnh, hay Nam dược thần hiệu của Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác (gồm 28 tập, 66 quyển). Từ những bộ bách khoa toàn thư được lưu giữ tại bảo tàng, bạn sẽ nhận thấy rằng nền y học của nước ta không hề thua kém các nước như Trung Quốc, Thái Lan…
Bảng niên biểu ghi lại lịch sử phát triển của ngành y học cổ truyền tại Việt Nam
Kho tàng sách Hán ngữ – Nôm đồ sộ tại bảo tàng giúp khách tham quan hiểu hơn về nền y học cổ
4.2 Bàn thờ tổ tại bảo tàng Y học cổ truyền
Ở vị trí trung tâm của bảo tàng là bàn thờ hai vị tổ ngành y là Tuệ Tĩnh và Hải Thượng Lãn Ông, xung quanh trang trí các bức hoành phi, câu đối bằng gỗ sơn son thếp vàng toát lên vẻ uy nghiêm và trang trọng.
Bàn thờ Y tổ được đặt trang trọng ở vị trí trung tâm của bảo tàng
Các lối cầu thang bộ từ trên xuống, dẫn vào không gian thờ tổ đều được làm bằng gỗ đen tuyền đẹp mắt. Cột, kèo và tay vịn cầu thang sở hữu đường nét chạm trổ tinh xảo. Cả thang máy cũng được ốp gỗ và chạm khắc hoa văn. Ở mỗi lầu, bảo tàng cũng dành một khoảng không gian để bố trí các chậu cây xanh, thảo mộc.
Từ bàn thờ tổ ngành y nhìn sang tay trái, bạn sẽ dễ dàng nhìn thấy một số hiện vật bằng đá và đồng có niên đại từ thời tiền sử liên quan đến y học. Bên phía tay phải là phòng Danh y Việt Nam, nơi trưng bày 15 bức tranh sơn son thếp vàng của các vị danh y và tác giả y học cổ truyền từ thế kỷ 13 – 19. Bên ngoài khu vực bàn thờ y tổ là khoảng không gian với cây xanh bóng mát và tháp Chàm nhỏ mô phỏng cổng vào Y miếu Thăng Long.
Không gian trưng bày những bức tranh sơn son thếp vàng của các vị danh y và tác giả y học cổ truyền
4.3 Dụng cụ Y học cổ truyền
Tại bảo tàng Y học cổ truyền Fito trưng bày bộ sưu tập các dụng cụ bào chế thuốc như chày cối, cân ta, cân tây… ngoài ra còn có ván gỗ, triện gỗ dùng để in hóa đơn và toa thuốc. Hầu hết những dụng cụ này đều được làm bằng đá được các thương gia nước ngoài đưa vào Việt Nam từ thế kỷ 16.
Đối với bộ chày cối bằng đồng thì thường dùng trong các nhà thuốc và hãng bào chế dược phẩm thời Pháp thuộc cùng cân tiểu ly. Bảo tàng cũng lưu giữ các bộ ấm, siêu sắc thuốc được sưu tầm từ khắp cả nước tại những tầng này.
Dừng chân nơi đây, bạn còn có cơ hội khám phá hàng ngàn dụng cụ y học cổ truyền được sưu tầm trên khắp cả nước
Từ chày cối, bộ ấm, siêu sắc thuốc đến ván gỗ, triện gỗ dùng để in hóa đơn, tất cả đều có tại bảo tàng
4.4 Cây Y học cổ truyền Việt Nam
Bên cạnh các hiện vật được kỳ công sưu tầm, bảo tàng còn sở hữu bức tranh chạm gỗ mang tên Việt Nam Bách Gia Y, khắc họa hình ảnh cây đại thụ với tên tuổi 100 danh y và tác giả có đóng góp to lớn cho nền y học cổ truyền. Trong tủ kính gần đó là một số cuốn sách tiêu biểu về các khoa của ngành này như dược học, châm cứu học, phụ khoa, nhi khoa, dưỡng sinh…
Bức tranh Việt Nam Bách Gia Y với hình ảnh cây đại thụ chạm khắc trên gỗ đầy ấn tượng
4.5 Phòng trưng bày rượu thuốc
Theo Blogdulich.edu.vn tìm hiểu, rượu thuốc là một loại dược phẩm có từ lâu đời. “Hạ thổ” là một trong những phương pháp giúp cho rượu thuốc đạt được chất lượng tốt nhất. Người Việt từ xưa đến nay đều ưa dùng các hũ sành sứ để ngâm rượu, nhất là rượu bổ.
Phòng trưng bày rượu thuốc với đủ các loại khác nhau được sẽ giúp bạn tìm hiểu thêm về phương pháp bào chế thuốc này. Ở đây có những chóe rượu rất đẹp được bảo quản cẩn thận. Hình dáng và chất liệu của các chóe rượu cũng rất đa dạng với nhiều niên đại, từ loại vật liệu phổ biến ở thế kỷ 1-3 đến gốm hiện đại thế kỷ 20.
Không gian trưng bày rượu thuốc cùng nhiều cổ bình, chóe rượu khác
4.6 Thái Y viện
Nổi bật tại đây là mô hình Thái Y viện với nội thất trang trí theo phong cách cung đình xưa. Đây là nơi chăm sóc sức khỏe cho vua chúa và hoàng tộc. Không gian Thái Y viện treo các bức tranh sơn son thếp vàng có chủ đề liên quan đến y học cổ truyền, hái trồng cây thuốc, bào chế, bắt mạch… Đáng ý chú nhất là bức tranh Hải Thượng Lãn Ông chữa bệnh cho chúa Trịnh Cán – Trịnh Sâm vào năm 1781. Ngoài ra, trong các tủ kính gần đó còn trưng bày một số dùng dành riêng cho hoàng tộc, giới thượng lưu như bộ ấm trà, chén ống thuốc.
Nội thất tại Thái Y viện cho thấy cách mà vua chúa và hoàng tộc chăm sóc sức khỏe từ thời xưa
Sài Gòn luôn biết cách thỏa mãn khách du lịch với những điểm tham quan đặc sắc, thú vị. Trong đó có bảo tàng Y học cổ truyền – nơi lưu giữ hàng ngàn hiện vật được sưu tầm trên khắp cả nước, đồng thời ẩn chứa giá trị văn hóa dân tộc thông qua nghề chữa bệnh. Đây xứng đáng là địa điểm tiếp theo trong hành trình xách balo khám phá thành phố trung tâm sầm uất của bạn.
