Lễ hội đền Cổ Loa là một trong những lễ hội từ lâu đời của văn hóa Việt Nam. Hằng năm, khi ăn tết cổ truyền xong thì vào ngày mùng 6 tết người dân vùng Đông Anh lại nô nức tổ chức lễ hội đền Cổ Loa để tưởng công đức của vua An Dương Vương – Người có công thành lập nên nhà nước đầu tiên của nước ta.
1 Tổng quan về Lễ hội đền Cổ Loa
1.1 Nguồn gốc ra đời và ý nghĩa của Lễ hội đền Cổ Loa
Đền Cổ Loa hay còn gọi là thành Cổ Loa – Điểm tham quan tại Hà Nội vốn được xây dựng dưới thời vua An Dương Vương với bao truyền thuyết ly kỳ và bi tráng của một thời kỳ lịch sử của dân tộc ta. Nơi đây lưu giữ biết bao giá trị lịch sử từ thời vua An Dương Vương để lại.Theo lời xưa thì ngày mùng 6 tháng giêng là ngày vua An Dương Vương nhập cung, sau đó 3 ngày là ngày mùng 9 thì lên ngôi vua và mở hội khao toàn bộ lực lượng quân binh, thế nên người dân cũng tổ chức lễ hội ăn mừng. Lễ hội đền Cổ Loa cũng xuất hiện từ đây và gìn giữ đến tận bây giờ.
Đền Cổ Loa là một chiến tích lịch sử đã chứng kiến một câu chuyện buồn về sự ngu muội của một nàng công chúa quá tin chồng nên đã đẩy để đất nước rơi vào tay giặc và là bài học về sự mất cảnh giác trong một vài thời khắc đã để lại hậu quả khôn lường. Song trải qua thời gian thì đền Cổ Loa vẫn là một niềm tự hào của dân tộc ta.
Lễ hội đền Cổ Loa nhằm giáo dục cho nhân dân về truyền thống uống nước nhớ nguồn đồng thời bảo tồn những hoạt động văn hóa di sản xưa và là một lễ hội lớn mà bạn không nên bỏ lỡ trong hành trình khám phá Hà Nội.
Lễ hội đền Cổ Loa có sự tham gia của đa thế hệ từ người trẻ đến những người già gạo cội
1.2 Thời gian và địa điểm tổ chức của Lễ hội đền Cổ Loa
Hằng năm cứ sau dịp tết cổ truyền của dân tộc thì vào mùng 6 tháng giêng người dân vùng Bát xã(Ðài Bi, Sàn Dã, Cầu Cả, Mạch Tràng, Văn Thượng, Thư Cưu, Cổ Loa, Xép) cùng thờ chung vua An Dương Vương lại tấp nập chuẩn bị lễ vật để tổ chức ngày Lễ hội đền Cổ Loa. Lễ hội được bắt đầu từ sáng sớm mùng 6 tết đến hết ngày 18 tháng giêng.
Lễ hội đền Cổ Loa được tổ chức ở huyện Đông Anh, Hà Nội, vùng đất này cách trung tâm Hà Nội tầm 17 km về phía Tây Bắc, tương đối thuận lợi cho khách du lịch trong việc di chuyển.
Các em học sinh sẽ thực hiện phần khiêng lễ vào đền
2 Những đặc sắc trong Lễ hội đền Cổ Loa
Đối với người dân sống quanh cùng đất Cổ Loa đặc biệt là cụm 8 làng cùng thờ đức vua An Dương Vương thì đây là một lễ hội quan trọng nhất trong năm. Lễ hội đền Cổ Loa gồm có 2 phần là phần lễ và phần hội.
2.1 Phần lễ
2.1.1 Lễ rước kiệu vào đền An Dương Vương
Phần lễ được diễn ra từ sớm mùng 6 âm lịch.Tuy nói là ngày lễ chính thức diễn ra vào mùng 6 nhưng thật ra từ ngày 14 tháng Chạp năm trước người dân đã phải chuẩn bị trước về việc sửa sang, dọn dẹp đền thờ để mọi thứ thật trang trọng. Những người được chọn khiêng kiệu phải được chọn lựa trước và phải chay tịnh từ trước đó. Người hành lễ cũng phải giữ sự thanh khiết, bịt miệng bằng vải đỏ trong lúc phong bao áo cho thần.
Từ sớm ngày mùng 6, một đoàn người mang lễ phục cầm cờ quạt, tàn, lọng đình, dẫn đầu là chủ lễ mặc áo thụng xanh, đội mũ tế đến nhà ông diễn văn rước bản văn ra đền. Đám rước thật sự rất nghiêm trang và lộng lẫy. Khắp đường phố ngập tràng cờ quạt, đám rước, kiệu người khiêng. Mọi thứ được bao quanh bởi sắc đỏ rực rỡ tạo ra một khung cảnh đẹp sáng bừng một góc trời xuân. 8 làng trong cụm Bát xã đưa đám rước đến đầu làng Cổ Loa thì có người ra nghênh đón và đưa vào đền Thượng. Ngoài đền có ngựa hồng, ngựa bạch bằng gỗ đứng hầu hai bên, dọc hai bên đi vào được cắm cờ quạt và các bộ vũ khí thờ cúng.Trước hương án được bày các loại vũ khí như cung, tên, kiếm, nỏ và trải một hàng chiếu để làm chỗ cúng vái thần. Cuộc tế được thực hiện trên nền nhạc phường bát âm. Sau khi kết thúc cuộc tế thì người dân có thể vào làm lễ.
Những bậc trưởng lão đang thực hiện các nghi thức khai mạc Lễ hội đền Cổ Loa
2.1.2 Phần lễ rước thần
Dẫn đầu đoàn rước thần là cờ quạt đến long đình và các lộ lộ bát bửu. Theo ngay sau đó là phường bát âm và các quan đội mũ tế áo phụng trong tay bưng vũ khí của nhà vua, tiếp theo là các chức sắc và trai đinh trong làng khiêng long đình có bài vị của nhà vua. Bát xã lần lượt rước kiệu của mình một cách thận trọng và chậm trãi trong từng bước đi. Đoàn rước được nối dài tròn tiếng đàn sáo tưng bừng.
Đoàn rước di chuyển từ đền Thượng vòng quanh giếng Ngọc rồi theo đường chân thành Nội tới đình Ngự Triều. Sau mỗi kiệu có 4 trai đinh cầm cờ đại vừa đi vừa múa. Tới ngã tư ở cửa điếm làng Cổ Loa, kiệu làng nào quay về làng ấy nhưng riêng kiệu của làng Cổ Loa thì quay lại đình Ngự Triều và làm lễ thần tiếp tục. Phần lễ chính đến đây cơ bản là đã kết thúc. Người dân chuyển qua tham gia phần hội.
Hoạt động được mong mờ nhất cho Lễ hội đền Cổ Loa là khiêng kiệu cho vua
2.2 Phần hội
Ngoài phần lễ trang nghiêm để thể hiện lòng thành kính đối với các bậc thành thần thì Lễ hội đền Cổ Loa còn có phần hội với nhiều trò chơi với nhiều lĩnh vực thu hút sự tò mò khám phá của một lượng lớn khách du lịch đến tham gia.
2.2.1 Các hoạt động nghệ thuật trong lễ hội đền Cổ Loa
Các hoạt động nghệ thuật diễn ra ở Lễ hội đền cổ loa rất nhiều nhưng đáng chú ý nhất là phần múa rối nước, hát quan họ ở Giếng Ngọc giữa những người trong làng. Những người biết hát trong làng chia làm các phe nam, nữ đi trên thuyền rồng hát đối đáp qua về. Những liền anh liền chị hát đối nhau mà không cần nhạc. Các bạn sẽ phải ngạc nhiên vì những liền anh liền chị hát quan họ hết sức gần gũi, tự nhiên và thân thiện.
Đến với lễ hội này bạn còn được xem tuồng Mỵ Châu, Trọng Thủy, vở tuồng này chắc hẳn không còn xa lạ với người dân Việt Nam nhưng được diễn lại như một sự nhắc nhở đến muôn đời sau về việc nâng cao cảnh giác để không lâm vào tình cảnh vừa đáng thương vừa đáng trách như nàng Mỵ Châu.
Lễ hội đền Cổ Loa có sự tham gia của đông đảo du khách trong và ngoài nước
2.2.2 Các trò chơi dân gian
Trong phần hội, không gian này được tổ chức những trò chơi dân gian khiến cho khách du lịch như được trở lại không khí xưa với các tích cổ. Đối với người dân làng thì lễ hội này cũng giúp họ có nhiều niềm vui và sự phấn khởi hơn trong một năm mới.
Có rất nhiều trò chơi diễn ra nhưng được hưởng ứng và tham gia nhiều nhất có lẽ là trò chơi trò chơi cờ người, trò chơi đấu vật và bắn nỏ. Trò chơi cờ người không chỉ giải trí mà còn trí tuệ mang những nét bản sắc của dân tộc. Thành phần tham gia gồm 16 năm và 16 nữ chia thành 2 đội để đấu với nhau. Trò chơi diễn ra trong không khí náo nhiệt, tiếng trống liên hồi và cờ lọng phấp phới.
Trò chơi đấu vật cũng tạo nên sự thích thú cho khách tham quan. Những nét truyền thống trải qua bao quá trình thay đổi vẫn giữ được. Lễ hội mà không có đấu vật thì thật là một sự thiếu sót. Từ ngày xưa khi nhân dân ta chủ yếu là làm nông và đòi hỏi sự cường tráng từ các đấng nam nhi nên đấu vật đã ra đời như một bộ môn thể thao. Đấu vật giúp thanh niên thêm cường tráng, có lòng dũng cảm để giữ nước, giữ làng, giữ lúa và giữ nước. Đấu vật cứ như thế mà dần trở thành một truyền thống tốt đẹp của dân tộc ta. Những đô vật lên sân khấu trong sự hò reo của mọi người cùng với tiếng trống tiếng khua, họ phải cởi trần đóng khố và sau một hồi khua chân múa tay thì bắt đầu vật ngửa đối thủ để giành chiến thắng.
Trò chơi bắn nỏ được xem là điểm nhấn của lễ hội. Nỏ là vũ khí gắn với sự thích thành Cổ Loa nên ai cũng muốn thử bắn để chinh phục “nỏ thần”. Nỏ tuy nhỏ đơn giản nhưng lại rất khó bắt trúng mục tiêu vậy nên cần phải có sự tập luyện lâu dài mới có thể thành thục trong việc chinh phục nỏ thần.
Những ngày lễ hội đền Cổ Loa mọi người quanh vùng và khách du lịch tập trung đông đúc tạo nên một cảnh vật mùa xuân nhộn nhịp và thực sự có ý nghĩa. Tết này bạn đã dự định đi đâu chưa? Đây là một điểm đến hứa hẹn mang đến những trải nghiệm thú vị đấy. Blogdulich.edu.vn chúc bạn sẽ có một lịch trình khám phá Hà Nội thật trọn vẹn!
